Kiralanan mal için ödenen karşılık kira bedeli olarak tanımlanıyor. Peki kiracı ile kiralayan arasında kira bedeli hususunda anlaşmazlık çıkarsa ne olur? Kira bedelinin tespiti davasını kim açabilir? İşte yanıtı...
Kira bedelinin tespiti davasını kim açabilir?
Kiracı veya kiralayan, uyuşmazlık halinde mahkemeye başvurarak, her yeni kira dönemi için kira parasını tespit ettirme imkanına sahiptir. Bu davanın görülebilmesi için ihtar yapılması gerekli değildir.
Kira parasının tespiti için her zaman dava açılabilir. Ancak belirli bir dönem için kira parasının tespitinin isteneceği ve kira parası miktarı ihtar yoluyla karşı tarafa bildirilmişse, yeni kira parasının, ihtarı izleyen ilk kira döneminden başlayarak uygulanabilmesi için, o kira döneminin sonuna kadar tespit davasının açılması gerekir. Kiralayan, dava dilekçesinde, tespit edilecek yeni kira parasından kiracının sorumlu olmaya başlayacağı tarihin de karar yerinde belirtilmesini istemişse, mahkemenin, kira parasını tespit etmekle beraber yeni kira bedelinin hangi tarihten itibaren kiracıyı bağlayacağını karar yerinde göstermesi gerekir.
Kiralayanın, kira bedelinin tespiti davası açmakta kural olarak hukuki yararı vardır. Fakat kiralayanın, kira döneminin bitiminden (yeni kira döneminin başlamasından) çok önce kira bedelinin tespiti davası açmakta güncel bir hukuki yararı olduğu düşünülemez. Bu durum yalnız, uzun süreli kira sözleşmesinin son yılı için mümkün olabilir.
Kira bedelinin tespiti davası, tespiti istenen kiranın miktarına bakılmaksızın sulh hukuk mahkemesinde görülür. Kira sözleşmesine dayanan her türlü tahliye, akdin feshi veya tespit davaları ile birlikte açılmış kira alacağı ve tazminat davaları da sulh hukuk mahkemesinde görülür. Bazı kurumların (kendilerinin) belirlemiş oldukları kira bedeline itiraz edilmesi üzerine, kira bedelinin sulh hukuk mahkemesi tarafından tespit edileceği düzenlenmiştir. Örneğin, T.C. Emekli Sandığı, SSK, Bağ-Kur vs.
Tespit davasında yalnız tespit hükmü verilir, tespit edilen kiranın ayrıca tahsiline (ödenmesine) de karar verilemez. Bu nedenle tespit hükmü ilamlı icra yoluyla takibe konulamaz. Açmış olduğu kira bedelinin tespiti davasını kazanan kiralayan, yeni kirayı gösteren tespit hükmü ile kiracıya karşı ilamsız icra takibi yapabilir ve kiracı ödeme emrine itiraz ettiği takdirde, icra tetkik merciinden itirazın kaldırılmasını talep edebilir. Ancak, kiranın tespitine ilişkin ilam, kesinleşmeden uygulanamaz. Kira parasının tespiti davaları kamu düzeniyle ilgilidir. Bu nedenle kira parası belirlenirken sözleşmede belirlenen yöntemler hakimi bağlamaz.
