Özelleştirme İdaresi Başkanlığı son 10 yılda 1352 taşınmaz satışı yapıldı ve bunlardan 9 milyar liraya yakın (3.7 milyar dolar) gelir sağladı.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) aynı zamanda Türkiye’nin en büyük gayrimenkul satıcısı oldu. Kurumun internet sitesinde sürekli taşınmaz satışı ihalesi ilanı yer alıyor. Son 10 yılda 1352 taşınmaz satışı yapıldı ve bunlardan 9 milyar liraya yakın (3.7 milyar dolar) gelir sağladı. Daha yüzlerce taşınmaz satışı sırada bekliyor. Geçen yıl, ÖİB’nin taşınmaz satışı gelirinde rekor yılıydı. Kurum, 10 yıllık satış gelirinin yarısına yakın kısmını geçen yıl elde etti. Son 10 yılın toplam taşınmaz satışı geliri 3.7 milyar dolarken, bunun 1.5 milyar dolarlık kısmı (3.6 milyar TL) 2014’te gerçekleştirildi. Son iki yıl iyice hızlanmış gözüküyor. İki yılın toplamı bedel bazında 10 yıl toplamının yarısını geçiyor.
ÖİB, elektrik dağıtım, santraller, Milli Piyango gibi büyük varlık satışları yapıyor. Taşınmaz satışları 5 - 10’u hariç genellikle küçük satışlar olduğu için çok dikkat çekmiyor. Oysaki bunlardan sağlanan gelir toplamda 9 milyar lirayı buluyor. Dahası bu rakama Hilton, Efes, Çelik Palas gibi otel satışları dahil değil. Kurumun ‘taşınmaz’, ‘depo’, ‘bina’, ‘dükkan’ şeklinde kategorize ettiği satışlardan milyarlar geliyor. ÖİB, özellikle son yıllarda hem adet hem de bedel bazında Türkiye’nin en büyük gayrimenkul satıcısı konumuna gelmiş durumda.
Yıllık satışlar 60 adet düzeyinden 300’e dayandı
2005 ve 2006 gibi, büyük bedelli özelleştirmelerin gerçekleştirildiği dönemlerde taşınmaz satışı yıllık 60 adetleri zor buluyordu. Son iki yıldır 275 - 225 gibi yüksek adetlerde taşınmaz satışı yapıyor. Satışların özellikle 2007'den sonra yoğunlaştığı, 100 adet düzeyini geçtiği, 2013 itibariyle ise 200 adet düzeyini aştığı dikkat çekiyor. 2014 satışı adet bazında 2013’ün altında kalsa bile 2007’den sonra adetler genel olarak artış yönünde. Ayrıca 2014, 275 taşınmazın satıldığı 2013’ü, bedelde 3’e katlıyor.
Aynı durum satış gelirlerinde de dikkat çekiyor. Zirve yıl 2014! Geçen yıl ÖİB, 225 taşınmaz satışından 1.5 milyar dolar (3.6 milyar TL) gelir sağladı. Oysaki 2005 yılında taşınmaz geliri sadece 22.3 milyon dolar düzeyindeydi. 2006’da 87.9 milyon dolara çıktı.
Değerli taşınmaz satışları geçen yıl yoğunlaştı
Karayolları arsasının da (Zorlu Grubu, arsayı 800 milyon dolara almıştı) satıldığı 2007'de toplam rakam 987 milyon dolara çıktı. 2009, taşınmaz satışı bakımından 9.5 milyon dolarla en düşük gerçekleşmenin olduğu yıldı. Ancak 2009 sonrası taşınmaz satışı bedel olarak tempolu şekilde arttı. 2010’da 96.3, 2011'de 143.5, 2012 yılında 314.5, 2013’te 437, geçen yıl ise 1 milyar 512 milyon doları buldu. Buna göre ÖİB’nin 10 yıllık toplam taşınmaz satışının yarıya yakını geçen yıl gerçekleşmiş oldu.
ÖİB, geçen yıl, Maliye Hazinesi’ne ait arsayı Emlak Konut’a 482 milyon dolara, yine Maliye Hazinesi’ne ait 21 ayrı parseli Telemobil, Deri OSB ve Zirve İnşaat’a satarak toplamda 283 milyon dolarlık gelir sağladı. ADÜAŞ İstanbul taşınmazı Birleşik Gayrimenkul’e 258 milyon dolara satıldı. Yine İstanbul’da Karayolları ve eski Tekel’in gayrimenkullerini tasarruf eden Gayrimenkul AŞ’ye ait taşınmazlar 120 milyon dolara satıldı. ÖİB, geçen yıl ayrıca Gayrimenkul AŞ’ye ait Antalya’da 2 taşınmaz satışından 200 milyon dolar elde etti. Muğla’da bir taşınmazı 143 milyon dolara sattı. Ancak bedel bazında rekor hala Karayolları arsasının Zorlu’ya satışında.
İbrahim Ekinci-Dünya
