TÜİK’in dün açıkladığı 2013 yılının tümüne ilişkin yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi kapsamındaki daire sayısı, gidişatın resmi rakamlara dökülmüş belgesi olarak önümüze gelmiş bulunuyor...
Kentsel dönüşümdü, toplu konut furyasıydı, daha varlıklı kesim için rezidanstı derken inşaat sektörü rekor üstüne rekor kırıyor. TÜİK’in dün açıkladığı 2013 yılının tümüne ilişkin yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi kapsamındaki daire sayısı, gidişatın resmi rakamlara dökülmüş belgesi olarak önümüze gelmiş bulunuyor.
TÜİK verilerine göre, tamamlanarak kullanıma hazır hale gelen daire sayısı geçen yıl rekor kırdı. Bir yılda tam 698 bin 571 daire için kullanım izni verildi. Önceki yıla göre yüzde 27.8 gibi yüksek oranda bir artış söz konusu.
İnşaatı için ruhsat verilen daire sayısı ise 814 bin olarak gerçekleşti. 2012’de 751 bin, 2011’de 650 bin daire için ruhsat verilmişti. Yani, söz konusu yıllara göre kayda değer bir artış var. Ancak, ne var ki 2010 yılının 907 bin adetlik rekorunun hala çok uzağında bulunuluyor. İnşaat ruhsatında rekor, 907 binle 2010 yılında kırılmıştı.
1 milyon 157 binlik satış
Yapı kullanma izin belgesi 2013 yılında rekor kırarken, konut satışında da en azından görünürde bir rekor var. Geçen yılın tümünde 1 milyon 157 bin konut satıldı. Bu satış için “görünürde” dememizin nedeni şu: Daha önce Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nden TÜİK’e yalnızca il merkezleri ve merkez ilçelerdeki konut satışlarına ilişkin istatistik ulaşırken, geçen yıldan itibaren tüm yerleşim yerleri kapsanmaya başladı. Dolayısıyla, 2012 ile 2013’ü kıyaslamak doğru değil, gerçek artışı ortaya koymak da mümkün değil.
Geçen yıl gerçekleştirilen 1 milyon 157 bin satışın 529 bini ilk satışı ya da diğer bir ifadeyle sıfır satışları, 629 bini ikinci el satışları gösteriyor.
Bu yıl ocak ayında da yaklaşık 88 bin konut satışı gerçekleştirildi. Bu satışın 40 bini ilk satıştan, 48 bini ikinci el satıştan oluştu. Geçen yılın aynı ayında da hemen hemen aynı tablo vardı.
Gerek geçen yılın tümü, gerekse bu yılın ocak ayına ilişkin veriler, toplam konut satışının yaklaşık yüzde 45’inin ilk el satışlardan, yüzde 55’inin ise ikinci el satışlardan oluştuğunu ortaya koyuyor. Bu, bir sıkıntının işareti, konut stokunun her geçen gün büyüyeceğinin işareti!
Konut stokuna ek
Geçen yıl yaklaşık 700 bin daire tamamlanmış, ama satılan 529 bin düzeyinde kalmış. Yani bir anlamda geçen yıldan bu yıla devreden stok yaklaşık 170 bin. İşte tehlike çanları burada çalıyor.
Türkiye’de önemli düzeyde konut stoku olduğu bilinen bir gerçek. Bu stokla ilgili somut bir sayı vermek pek mümkün değilse de kimi tahminlere göre milyon çoktan aşılmış durumda. Peki bu durumda, her yıl stoka bir miktar daha eklenirse, ki ekleniyor, ne olacak, nereye varacak bu işin sonu!
Girişte aktardık; her ne kadar hala 2010’daki düzeyin altında da olsa geçen yıl 814 bin daire için yapı ruhsatı verilmiş. Bu daireler belli bir süre sonra tamamlanacak ve ilgili rakam tabloda yer değiştirip sağa, yani izin belgesi sütununa kayacak. Kullanıma hazır daire sayısı artacak.
Peki bu arzı karşılayacak talep olacak mı? Şu koşullarda bile yıllık üretimi, arzı karşılayacak talep yok. Özellikle bu yıl daha da büzülecek ekonomi, geleceğe ilişkin kaygıların daha da artması, konut yatırımlarının ikinci plana atılması sonucunu doğurmayacak mı?
Konut sektöründe eskiden “yap-sat” yöntemi geçerliydi. Şimdi yöntem değişti; “sat-yap” başladı. Tehlike burada, insanların yılların birikini kaybetmesi riski var. Hani sektörü iyibilenler hep uyarıyor ya, “Maketten konut almayın” diye. Biz de o uyarıya bir kez daha aracılık etmiş olalım!
Alaattin AKTAŞ/Dünya Gazetesi
