İpotek ne demektir?

İpotek ne demektir?

İpotek, mevcut veya ileride oluşacak ya da oluşması muhtemel bir alacağın temini için kişinin kendisinin veya başkasının gayrimenkulünü güvence olarak gösterdiği başka bir tabirle gayrimenkul rehini olarak biliniyor.

İpoteğin konusu gayrimenkul veya gayrimenkul niteliğinde olan bağımsız ve sürekli haklardır. Bir gayrimenkulün ipotek edilebilmesi için o gayrimenkulün tapu sicilinde kayıtlı olması gerekiyor. 

Esasen tapusuz taşınmazların rehni de mümkünse de, bunlarda menkul hükümleri işler ve dolayısıyla da tapu sicili ile ilgisi olmuyor. Madenler ve ticari işletmeler de ipoteğe konu olabiliyor. Bu durumda ticari işletme, tüm makine ve mefruşatıyla beraber rehnedilmiş sayılıyor. 

İpotek edilecek gayrimenkulün ipotek resmi senedinde belirlenebilmesi için kadastro gören yerlerde ada-pafta-parsel numarası, kadastro görmeyen yerlerde ise sınırlarının belirtilebilir olması gerekiyor. İpotek, kurulması anında mevcut veya ileride oluşacak veya oluşması muhtemel alacaklar için kurulabileceği gibi, belli olmayan veya değişebilen alacaklar için de kurulabiliyor. Halen mevcut olmayıp ileride vücut bulması muhtemel alacakları sağlayan ipotekler, genel olarak kefalet ve teminat niteliğini taşıyan ipoteklerdir. Bu durumda alacağın azami miktarının tapu sicilinde gösterilmesi gerekiyor. 

Kamu malları, bazı şerh ve beyanlara tabi gayrimenkuller (Örn: İhtiyati Tedbir), iştirak halinde tasarruf edilen hisseler, gayrimenkulün ifraz edilmemiş parçası ve mevcut hisse bölünmek suretiyle ipotek edilmiyor. İpoteğe yönelik tescil istemini, gayrimenkul malikinin yapması gerekiyor. İpotek, gayrimenkul üzerinde değil de ayrı bir sayfaya kaydedilmiş bağımsız ve sürekli haklar (Örn: Üst Hakkı) üzerinde tesis ediliyorsa, bu hakka sahip olanın tescil istemi yeterli oluyor. İpotek, tapu kütüğünden silinmedikçe şeklen sona ermiş sayılamıyor. 

İpoteği hukuken sona erdiren başlıca sebepler, ipotekli gayrimenkulün tamamen yok olması; kamulaştırma; mahkeme kararı; ipotek borcunun ödenmesi; ipoteğin paraya çevrilmesi; ibra, takas, tecdit (yenileme); gelecekte doğması muhtemel alacak ipoteklerinde borcun doğmaması veya doğmasının imkansızlaşması olarak sayılabilir. İpotek, bu sebeplere dayanarak, alacaklının istemi ya da bir mahkeme veya icra tetkik mercii kararı, kamulaştırma yazısı, ipoteğin paraya çevrilmesi sonucu gönderilen ihale yazısı gibi evraka dayalı olarak silinebilir.