Gayrimenkul Haberleri 2014 4. Çeyrek rapor içeriği Türkiye ekonomik gelişmeleri, İstanbul Ofis Pazarı, Türkiye Perakende Pazarı incelemesinden oluşmaktadır.
DTZ Pamir & Soyuer firması tarafından Türkiye Gayrimenkul Pazarı hakkında hazırlanan “Gayrimenkul Haberleri 2014 4. Çeyrek” başlıklı araştırma raporu yayınlandı.
Gayrimenkul Haberleri 2014 4. Çeyrek rapor içeriği Türkiye ekonomik gelişmeleri, İstanbul Ofis Pazarı, Türkiye Perakende Pazarı incelemesinden oluşmaktadır.
2014’ün 3.çeyreğinde Türkiye ekonomisi bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla %1,7 büyüdü. Son dokuz aylık büyümenin ortalaması %2,8 olarak gerçekleşirken, Ekonomi Bakanlığı’nın yılsonu büyüme hedefi %3,3 oldu.
Fakat bu hedefe ulaşılması için son çeyrekte %4,5’luk bir büyüme gerekiyor. Diğer taraftan, 2014 yılsonu, 12 ayın enflasyon ortalaması %8,8 olarak kaydedildi. Enflasyonun önümüzdeki aylarda düşük petrol fiyatlarından dolayı yavaşlaması beklenirken, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) 2015 yılsonu enflasyon tahmini %6,1 seviyesinde oldu. Politik baskılara rağmen, bir haftalık repo faizi %8,25 seviyesinde kaldı ve TCMB genel ekonomik görünümde belirgin bir iyileşme oluncaya kadar para politikasındaki sıkı duruşuna devam etmeyi planlıyor. A sınıfı ofis arzı, İstanbul’da ana ofis bölgelerinde 2,88 milyon m2’ye yükseldi. Sonçeyrek kiralama işlemi hacmi yılın diğer dönemlerine göre önemli bir değişiklik göstermezken, işlemlerin büyük bir çoğunluğu Asya Yakası’nda, Kozyatağı’nda gerçekleşti. Ana ofis bölgelerinde boşluk oranı hafif bir düşüş ile %11,17’ye indi vegerçekleşen en yüksek kira değeri geçen dönem ile aynı olarak 47 ABD $/m2 /ayseviyesinde kaldı. Arza eklenmesi beklenen, inşaat ya da planlama aşamasında 1,5 milyon m2 civarında ofis alanı bulunuyor.
2014’ün 3. çeyreğinde, hanehalkı nihai tüketim harcaması sabit fiyatlar ile %0,2 arttı ve yurtiçi talebe, özel kesim talebi katkısının kamu kesimine kıyasla daha sınırlı olduğu görüldü. Diğer taraftan, 2014 son çeyreğinde özel kesim talebinde bir iyileşme olması bekleniyor. Arz kısmında ise, 3 alışveriş merkezi (AVM) açılışı ile toplam AVM arzı 337 merkezde 9,68 milyon m2’ye ulaştı. Gelecek 4 sene içinde AVM stokunun 13,4 milyon m2’ye erişmesi bekleniyor. Fakat açılışlar, yavaşlayan ekonomi ve süregelen dış kırılganlıklardan dolayı aksama gösterebilir.
Piyasada bir kat alanını ölçmek için oldukça farklı yöntemler kullanılıyor. Bu nedenle, kullanılan yönteme bağlı olarak değişiklik gösteren kat alanlarının doğru bir şekilde karşılaştırılması mümkün olmuyor. Ölçüm sırasında ortaya çıkan bu türden farklılıkların önüne geçmek ve uyumsuzlukları ortadan kaldırmak için
2013’ün Mayıs ayından beri kapsamlı bir çalışma yürütülüyor. Çalışmayı ulusal ve uluslar arası 58 kuruluşun oluşan “Uluslarası Gayrimenkul Ölçüm Standartları Koalisyonu” (IPMSC) isimli küresel bir grup yürütüyor. Süregelen bu yoğun araştırma ve görüşmelerin sonucu, ofis binalarının ölçüm standartlarını tanımlayan “IPMS: Ofis Binaları” raporu oldu. Rapora ilgi ise gecikmedi ve Dubai hükümeti
IPMS kullanımını zorunlu yapacaklarını açıklarken, RICS standartların nasıl kullanılacağı konusunda bir rehber hazırladı. Diğer taraftan, IPMSC üyelerinden ve sürecin aktif katılımcılarından olan BOMA hazırlanan standartları uygulama yönünde çalışıyor.
“IPMS: Ofis Binaları” raporu kapsamında geliştirilen ölçüm standartlarını daha iyi anlamak ve bu çalışmayı sizlere anlatabilmek için iki aşamalı bir çalışma yürüttük;
– İlk olarak, sürecin nasıl geliştiğini ve ölçüm standartlarının neler olduğunu
inceledik,
– İkinci aşamada ise, tanımlanan ölçüm yöntemlerinden birini kullanarak İstanbul
ana ofis bölgelerinde bulunan A sınıfı ofis binalarından bir kaçını ölçtük.
Ekonomik Gelişmeler
GSYİH 2014’ün 3.çeyreğinde Türkiye ekonomisi bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla %1,7 büyüdü (Grafik 1). Son dokuz aylık büyümenin ortalaması %2,8 olarak gerçekleşirken, Ekonomi Bakanlığı’nın yılsonu büyüme hedefi %3,3 oldu.
Fakat bu hedefe ulaşılması için son çeyrekte %4,5’luk bir büyüme gerekiyor. 2015 süresince artış göstermesi beklenen yurtiçi talebe paralel büyümenin artacağı düşünülse de, tüketici güveni 2014 son çeyreği boyunca zayıf seyretti.
Enflasyon
Yıllık enflasyon 1 puan düşerek %8,17 oldu ve 201 sonunda 12 ayın enflasyon ortalaması %8,8 olarak kaydedildi. Yılsonu enflasyonundaki düşüş büyük oranda enerji ve gıda fiyatlarındaki düşüşten kaynaklandı. Enflasyonun önümüzdeki
aylarda düşük petrol fiyatlarından dolayı yavaşlaması beklenirken, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) 2015 yılsonu enflasyon tahmini %6,1 seviyesinde oldu.
Politika Faizi
TCMB politika faizini Temmuz ayında %8,75’ten %8,25’e indirdi ve bu oranı 2014 3. Ve 4.çeyrekleri süresince korudu.TCMB, uyguladığı sıkı para politikası duruşuna cevap olarak, enflasyonun 2015 görünümüyle uygun olacak şekilde azalacağını öngörüyor.
Türkiye Perakende Pazarı
Talep
2014’ün 3. çeyreğinde, hane halkı nihai tüketim harcaması sabit fiyatlar ile %0,2 arttı ve yurtiçi talebe, özel kesim talebi katkısının kamu kesimine kıyasla daha sınırlı olduğu görüldü.Diğer taraftan, 2014 son çeyreğinde özel kesim talebinde bir iyileşme olması bekleniyor. Fakat 2014 son çeyreği boyunca tüketici güveninin düşük olduğu görüldü.Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği ve Akademetre
Araştırma verilerine göre, ziyaretçi ve ciro endeksi 2014 Eylül ayı verileri sırasıyla 106 ve 193 olarak gerçekleşti.Kiralanabilir alan başına düşen ciro Türkiye genelinde Aralık ayında 738 TL/m2’ye ulaşırken, İstanbul genelinde 7871 TL/m2 olarak kaydedildi. 2014 yılı toplam ciro endeksi 2013’e göre
%8,07 artış ile 616 TL olarak gerçekleşti.
Arz
Toplam AVM arzı, 3 AVM açılışı ile 337 merkezde 9,68 milyon m2’ye ulaştı. 1.000 kişi başına düşen AVM arzı İstanbul’dahafif bir artışla 265 m2’ye yükselirken, Ankara’da 281 m2/1.000 kişi olarak kaydedildi, Türkiye genelinde ise 126 m2
/1.000 kişiolarak gerçekleşti.
Yeni Arz
2014 son çeyreğinde, 3.döneme kıyasla düşük yaklaşık 73.000m2 AVM arzı pazara girdi. Uniq İstanbul, İstanbul’da; Elazığ Park 23, Elazığ’da ve Park Vera, Ankara’da açıldı. Devam Eden Projeler ve Beklentiler AVM arzı, 2014 yılsonunda beklendiği gibi 10 milyon m2’yi geçmedi. İstanbul, Ankara ve İzmir’in yanı sıra Antalya, Bursa ve Konya gibi Anadolu şehirleri önemli miktarda AVM
projesinin bulunduğu diğer yerler. Gelecek 4 sene içinde AVM stokunun 13,4 milyon m2’ye erişmesi bekleniyor. Fakat açılışlar, yavaşlayan ekonomi ve süregelen dış
kırılganlıklardan dolayı aksama gösterebilir.
