Son dönemde kurların hızlı artması sonucu dövizle kira ödeyen alışveriş merkezlerindeki perakendecilerden ciddi şikâyetler geliyor. Bu şikâyetlerde kur artışı başrolü oynasa da, satışların çift haneli oranlardan yüzde 3.6’ya gerilemesinin belli payı var. Sektörün durumu bitişikte yer alıyor. Biz dövizle mi yoksa TL’yle mi kira ödemek daha avantajlı, ona baktık. Bunun için son 10 yılın verilerini aldık. Hesaplama kasım sonu itibarıyla yapıldı. Yani ABD seçimleri ile kurda hızlı yükselişlerin önemli bir kısmını da kapsıyor.
- 2006-2016’yı kapsayan 10 yıllık dönemde TÜİK’in izlediği Gerçek Kira Endeksi’ne göre Türkiye’deki toplam kira artışı yüzde 109.6. En düşük kira artışı 2010’da yüzde 2 ile gerçekleşirken, en yüksek artış da yüzde 20 ile 2006’ya ait. Malum o tarihte yüksek çift haneli enflasyondan yeni kurtuluyorduk.
- Dikkat çeken ikinci nokta ise Tüketici Enflasyonu’nun yüzde 8 civarında patinaj yaptığı son yıllarda kiralarda giderek hızlanan bir atış var. Bu yıl 11 ayda kira artışı yüzde 8.5 ile yeniden tüketici enflasyonunun üzerine çıktı. Burada herhalde konut veya emlak fiyat artışları en önemli rolü oynuyor.
- En çok şikâyeti dövizle kira ödeyenler yapıyor. Ancak dövizle kira, TL ile ödenen kiraların altında kaldı. Yarım dolar ve yarım Euro’dan oluşan sepet kurun son 10 yıllık artışı yüzde 93.6. TL ile kira artışının 16 puan altında. Yani 100 TL olan kira, dolar veya Euro’ya endeksliyse 85 lira olarak ödendi. Dövizle ödemenin avantajı geçmiş 10 yılda TL’ye göre yüzde 15. Bu da 10 yılda yüzde 15 ve her yıl için ortalama yüzde 1.5 kira avantajı demek.
Habertürk/Abdurrahman Yıldırım