Türkiye Avrupa'da hizmete giren AVM alanı açısından 2. sırada!

Türkiye'nin on yıllık ekonomik gelişme sürecine damga vuran en önemli sektör hiç kuşkusuz gayrimenkul. Sadece konut yatırımları değil beraberinde alışveriş merkezi furyası da bu dönemin belirgin özelliklerinden. 

Türkiye siyasi tarihinin en ilginç protestosu 'Gezi'nin bile nedeni Taksim'in göbeğine ağaçları yok ederek kurulacak alışveriş merkezi projesi oldu. 

Bir süredir yeni AVM projeleri pek gündeme gelmez oldu. İstanbul'da en son açılan AVM Zorlu Center oldu. 

Projeler azalmış gibi görünse de gerçek öyle değil. Biten ya da devam eden projelerin rakamları AVM tutkusunun hâlâ hızla devam ettiğini gösteriyor. Cushman & Wakefield küresel bir gayrimenkul hizmet şirketi. 2013 ikinci çeyreğine ilişkin Avrupa Alışveriş Merkezleri Gelişme Raporu'nu yeni yayımladı. 

Bu rapora göre Türkiye ve Rusya, 2013'ün ilk yarısında tüm Avrupa'da açılan toplam AVM alanının yaklaşık yarısı kadar alanı hizmete aldı. Rapora göre Türkiye 2013- 2014 döneminde Rusya'dan sonra Avrupa'da en çok proje geliştirilen, inşa edilen ve tamamlanan pazar. Rapordan çarpıcı rakamlar şöyle: Yaklaşık 150 milyon m2 toplam brüt kiralanabilir AVM alanına sahip Avrupa'da bu alana yaklaşık 1,8 milyon m2 yeni alan eklendi. 

Türkiye'de 2013'ün ilk altı ayında 422.500 m2 brüt kiralanabilir alan tamamlandı. Bu alanla ikinci sırada yer aldı. Rusya da tüm Avrupa genelinin yüzde 25'ine tekabül eden yaklaşık 456.200 m2,lik alışveriş merkezi alanım hizmete aldı. İngiltere 182.600 m2 ile üçüncü sırada, Polonya ve Almanya ise 214.200 m2 brüt kiralanabilir alanı piyasaya sunarak dördüncü ve beşinci sırada yer alıyor. 

Türkiye Avrupa'da hizmete giren AVM alanı açısından Rusya'dan sonra ikinci sırada yer alıyor. Kişi başına düşen alan itibariyle 30'uncu sırada olsa da yatırımlarda farklılaşma şart!   Araştırmaya ilişkin yapılan analize göre bin kişiye düşen AVM alanında Türkiye'de hâlâ gidilecek yol var. Bin kişiye düşen AVM alanı 109,6 m2. Bu rakamla Türkiye 30'uncu sırada yer alıyor. 

Bu da hâlâ potansiyel olduğuna işaret ediyor. Ancak hem araştırmayı hem de Türkiye AVM pazarını değerlendiren Cushman & Wakefield Türkiye Genel Müdürü Toğrul Gönden'in önemli uyarıları var. 

Gönden, potansiyel görünse de artık alışveriş merkezlerinin birbirine benzer hale geldiğini söylüyor. Konsept çeşitliliği artmayan AVM'lerde ziyaretçinin tercihinin lokasyon olduğuna dikkat çeken Gönden, farklılaşmak gerektiğini önemle vurguluyor. 

Satın alma alışkanlıkları, internet çağı ile birlikte çok ciddi değişim ve dönüşüm yaşandığını hatırlatan Gönden, şu sorulara da yanıt aranması gerektiğini söylüyor: "AVM'lerin karşı karşıya olduğu yeni realitenin neden olduğu ve üzerinde düşünülmesi gereken sorular hâlâ ortada. Mesela, internet üzerinden satın alınmış ve AVM içindeki mağazadan teslim alınmış ürünler ciro kirasına nasıl yansıtılmalı? Sabit kira, kriz ve doygunlaşma gerçekleri karşısında ne kadar gerçekçi? Kira bedeli, AVM'nin ziyaretçi sayısına endekslenebilir mi?" Gönden bu soruların yanıtlarını bulduğu yeni nesil AVM'lerin artık tartışılması gerektiğini vurgularken "Yalnız, kaç AVM'nin yeniliklere ayak uydurabileceğini şimdiden kestirmek zor" diyor. En son açılan Zorlu AVM'yi önceki akşam gezdim. Benzerlerine göre hiçbir fark göremedim. Aynı markalar, benzer restoranlar! Gerçekten artık yeni şeyler söylemek lazım! Yoksa kıt olan kaynakları toprağa gömmekten başka bir iş yapılmış olmaz!

Jale Özgentürk/ Radikal Gazetesi