Afetzedelere 'kredi' desteği!

Adıyaman, Elazığ ve  İzmir  gibi çeşitli illerde yaşanan deprem ve sel felaketleri, dirençli kent kavramının önemini gözler önüne serdi. Türkiye'nin jeolojik yapısı gereği çok sayıda fay hattı bulunuyor. Bu fayların büyük bir bölümü depremlerin yaşanmasına neden oluyor.Türkiye'de 485 tane fay bulunuyor. Uzmanlar depremlerin kapımızı her an çalabileceğini söylüyor.

Afetzedelere yardım eli

Geçtiğimiz günlerde  İzmir  ve çevresinde meydana gelen deprem bizleri bir kez daha deprem gerçeğiyle yüzleştirdi. Bilindiği gibi, depremler etkiledikleri bölgelerde depremzedelerin büyük maddi ve manevi kayıplara yol açtı. Ne yazık ki; bazı kayıpların telafisi mümkün olmasıyla birlikte, bazılarının ise mümkün oluyor. 

Sigortasız binalara kredi verilebilecek

Vatandaşların can ve mal güvenliğinin sağlanabilmesi için yüzey kırığı oluşturma ihtimali yüksek fayların belirlenip, tsunami, yer kayması, kaya düşmesi ve çığ gibi afetlere uğramış veya uğrayabilme olasılığı yüksek bölgelerin imar planlarına işlenmesine ihtiyaç duyuluyor. Bu kapsamda, depremlere ilave olarak yıkık, ağır hasarlı veya orta hasarlı tespit edilen ancak zorunlu deprem sigortası yaptırmamış binaların da devletin konut kredisi açma ve bina yaptırma yükümlülüklerinden yararlanabilmesi amaçlanıyor.

Teklif verildi

TBMM'ye sunulan Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi ile Adıyaman, Elazığ ve  İzmir  gibi çeşitli illerde meydana gelen ve genel hayata etki eden deprem afetleri nedeniyle konut, iş yeri ve ahır sahibi afetzedelere kredi desteği sağlanması ve  İzmir  ilinde 30 Ekim 2020 tarihinde meydana gelen depremde zarar gören 300 bağımsız bölümden fazla orta hasarlı yapının bulunduğu sınırları ilgili belediyece belirlenen alan içerisinde afetzedeler için yıkılıp yeniden yapılacak konutların Kamu İhale Kanununa bağlı kalınmaksızın Büyükşehir Belediyesi, ilçe belediyeleri ve iştirakçi şirketleri tarafından yapılabilmesi planlanıyor. 

Büyükşehir belediyelerine yetki

Mevcut mevzuatta afet sonrasında orta hasarlı olarak tespit edilen binaların güçlendirme yapılmadan kullanılamayacağı, bina sahiplerine bu kanun kapsamı ve şartlarında hak sahibi olmaları koşuluyla yalnızca güçlendirme kredisi verileceği ve orta hasarlı binaların 1 sene içerisinde malikleri tarafından güçlendirilmelerinin gerekli olduğu belirlendi. Ancak, İzmir İlimizin 1. Derece Deprem bölgesinde bulunması ve 30 Ekim 2020 tarihinde meydana gelen deprem sonucunda Orta Hasarlı olarak tespit edilen yapıların güçlendirmelerinin veya yıkılarak yeniden yapılmalarının vatandaş eliyle yapılmasının çok zor olması nedeniyle ivedilikle söz konusu yapıların güvenli hale getirilebilmesi amacıyla belirli bir büyüklük, bağımsız bölüm sayısı veya alan sınırları dâhilinde bulunan yıkılıp yeniden yapılacak konutların 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa bağlı kalınmaksızın Meclis Kararı alınarak büyükşehir belediyesi, ilçe belediyeler veya iştirakçi şirketler tarafından yapılabilmesi, bunun için gerekli mali kaynak ve istisnai muafiyetler önerildi. 

UMUMİ HAYATA MÜESSİR AFETLER DOLAYISIYLE ALINACAK TEDBİRLERLE YAPILACAK YARDIMLARA DAİR KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ 

MADDE 1- 15/5/1959 tarihli ve 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanunun 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 

“Su baskınına uğramış veya uğrayabilir bölgeler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının teklifi üzerine Devlet Su İşlerinin bağlı bulunduğu Bakanlıkça; yer sarsıntısına neden olan ve aktif olduğu tespit edilen fay hatları/zonları ile tsunami, yer kayması, kaya düşmesi ve çığ gibi afetlere uğramış veya uğrayabilir bölgeler ise, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tespit ve bunlardan şehir ve kasabalarda meydana gelen ve gelebileceklerin sınırları imar planına, imar planı bulunmayan kasaba ve köylerde de belli edildikçe harita veya krokilere işlenmek suretiyle, afete maruz bölge olarak Cumhurbaşkanınca kararlaştırılır ve bu suretle tespit olunan sınırlar, ilgili valiliklerce mahallinde ilan olunur." 

MADDE 2- 7269 sayılı Kanunun geçici 26 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir 

“Adıyaman İli Samsat ve Kahta İlçelerinde ve Şanlıurfa İli ve çevresinde 2/3/2017 tarihinde, Adıyaman İli Merkez, Samsat, Kahta İlçeleri ve çevresinde 24/4/2018 tarihinde ve Muğla İline bağlı Ula İlçesi ve çevresinde 25/11/2017 tarihinde, Denizli İli Acipayam İlçesinde 20/3/2019 tarihinde, Malatya İli Arguvan İlçesinde 21/3/2019 tarihinde, Elazığ İli Sivrice İlçesi ve çevresinde, Malatya İli Doğanyol ve Pütürge İlçelerinde 4/4/2019 tarihinde, Denizli İli Çardak İlçesi ve çevresinde, Denizli ili Bozkurt İlçesinde, Afyonkarahisar İli Dazkırı İlçeşinde 8/8/2019 tarihinde, Çanakkale İli Ayvacık ve Ezine İlçelerinde 6/2/2017 tarihinde, Antalya İli Korkuteli İlçesinde 6/2/2015 tarihinde, Çanakkale İli Gökçeada İlçesinde 24/5/2014 tarihinde, Bingöl İli Kiğı İlçesinde 3/12/2015 tarihinde, Malatya İli Hekimhan ve Kuluncak İlçelerinde 29/11/2015 tarihinde, Van İli Muradiye İlçesinde 29/10/2015 tarihinde, Manisa İli Akhisar İlçesinde 12/9/2016 tarihinde, Manisa İli Selendi İlçesinde 21/4/2017 tarihinde, Manisa İli Saruhanlı İlçesinde 27/5/2017 tarihinde, Muğla İli Bodrum İlçesinde 21/7/2017 tarihinde ve Erzurum İli Aşkale ilçesinde 11/5/2017 tarihinde, Manisa İli Akhisar ve Kırkağaç İlçeleri ve çevresinde 22/1/2020 tarihinde, Elazığ İli Merkez, Sivrice, Baskil, Karakoçan, Kovancılar, Palu ve Maden İlçeleri ve çevresinde, Elazığ ili Keban İlçesi Üçpınar Köyünde, Malatya İli Doğanyol, Pütürge, Kale, Yeşilyurt ve Battalgazi İlçeleri ve çevresinde, Diyarbakır İli Çüngüş ve Çermik İlçeleri ve çevresinde, Adıyaman İli Gerger ve Sincik İlçeleri ve çevresinde, Tunceli İli Merkez, Mazgirt ve Pertek İlçeleri ve çevresinde 24/1/2020 tarihinde, Van İli Başkale ve Saray İlçeleri ve çevresinde 23/2/2020 tarihinde, Bingöl İli Karliova, Ye ve çevresinde, Erzurum İli Çat İlçesi ve çevresinde 14/6/2020 tarihinde, İzmir İlinde 30/10/2020 tarihinde meydana gelen ve genel hayata etkili olan deprem afetleri nedeniyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı fen heyetleri tarafından tespit edilmiş olan yıkık veya ağır hasarlı konut, işyeri ve ahir sahibi afetzedeler için bu Kanun hükümleri gereğince hak sahibi olmak ve borçlandırmaları yapılmak kaydıyla konut, işyeri, ahir ve her türlü alt yapı ve sosyal donatıların inşası veya kredi desteği sağlanması ile orta hasarlı olduğu tespit edilen konut, işyeri veya ahir sahibi afetzedelere bu Kanun hükümleri gereğince hak sahibi olmak veya borçlandırmaları yapılmak kaydıyla kredi desteği sağlanmasına ilişkin olarak bu Kanunun 29 uncu maddesinin sekizinci fikrasında belirtilen hususlar aranmaksızın işlem yapılır. Birinci fikrada belirtilen işlemlerin yapılmasında bu Kanunun 29 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan kısıtlamalar uygulanmaz.".

MADDE 3- 7269 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. 

“GEÇİCİ MADDE 27- (1) İzmir İlinde 30/10/2020 tarihinde meydana gelen deprem sonucunda 300 bağımsız bölümden fazla orta hasarlı yapının bulunduğu sınırları ilgili belediyesince belirlenen alan içerisinde afetzedeler için yıkılıp yeniden yapılacak konutlar 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa bağlı kalmaksızın Meclis Kararı alınarak büyükşehir belediyesi, ilçe belediyeler veya iştirakçi şirketler tarafından yapılabilir. 

(2) Yukarıdaki fikranın uygulanması için gerekli mali kaynak; bütçeden aktarılacak ödenekler, dönüşüm projeleri özel hesabı, toplanan nakdi bağış ve yardımlar ile yurtdışından sağlanan her türlü dış kredi ve hibelerden sağlanır. 

(3) Bu madde uyarınca temin edilecek arsa ve araziler ile yeniden inşa edilecek veya onarılacak alt ve üst yapılarla ilgili; harita, imar ve parselasyon planları, ifraz, tevhit, tescil, ihale, sözleşme, ruhsatname ve sair işlemler, verilecek beyanname, taahhütname ve sözleşmeler ile tapu ve kadastro müdürlükleri dahil tüm kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak işlemler her türlü vergi, resim, harç, fon, pay ve ücretten muaftır. 

(4) Bu madde kapsamında yapılacak uygulamalara ilişkin deprem fonu kurulması gerekli olup, bu fon DASK ile ilişkilendirilmeli, DASK'ın yanına yine aynı fona bağlanacak ev eşyaları vb. klozları kapsayacak yan sigorta türleri getirilmeli, DASK sigortasının kasko sigortası gibi zorunluluk alanlarının genişletilerek, bunun sigorta poliçelerinin kesilmesi zorunluluğun denetlenmesi gibi konularda ilgili belediyelere yetki verilmesi ve bu yetkilerin karşılığı olarak toplanan bedelden, belediye payı ayrılmasına yönelik düzenlemeler yapılmalıdır.” 

MADDE 4- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. 

MADDE 5- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.