Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Sultangazi Cumhuriyet Mahallesi’yle ilgili aldığı nazım imar planı ve uygulama imar planları yargıdan döndü. 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planları oy birliği ile iptal edildi.
Sultangazi Kentsel Dönüşüm Planları'nın iptali kararında, 'nüfus ve yapı yoğunluğu ile birlikte trafiği de artıracağını, bölgenin bütüncül yapısını bozarak emsal artışına sebep olacağı' vurgulandı.
İstanbul 8. İdare Mahkemesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2013 yılında ‘riskli alan ilan edilerek’ kentsel dönüşüme tabi tutulan İstanbul Sultangazi ilçesi Cumhuriyet Mahallesi ile ilgili hazırlanan 1 / 5000 ölçekli nazım imar planı ile 1 / 1000 ölçekli uygulama imar planları iptal etti. Mahkemece, ‘nüfus ve yapı yoğunluğu ile birlikte trafiği de artıracağını, bölgenin bütüncül yapısını bozarak emsal artışına sebep olacağı’ belirtildi.
Sultangazi Belediyesi, 2013 yılında Sultangazi Cumhuriyet Mahallesi’nde bulunan 116 bloktan oluşan binaların riskli alan ilan edilmesini için bir rapor hazırlayarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sundu. Raporda, Cumhuriyet Mahallesi sınırlarında bulunan 116 blokun 25-30 yaş aralığında olduğu, yapılarda yapay dolgular yapıldığı gözlemlendiği, yapıların temel derinliklerinin 3 metre olduğu ve yapıların dolgu zeminine oturduğu belirtilerek söz konusu alanın 6306 sayılı, ‘Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’ kapsamında riskli alan ilan edilmesi önerildi. Öneri 6 Şubat 2013 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla kabul edilerek Sultangazi Cumhuriyet mahallesinin bir kısmı, ‘riskli alan’ ilan edildi. Kararın resmi gazetede yayınlanmasıyla mahalle sakinleri yürütmeyi durdurma talebiyle Danıştay On Dördüncü Dairesi’ne başvurdu.
Dava konusunu inceleyen Danıştay On Dördüncü Dairesi, ilgili kanun ve uygulama yönetmeliğinin öngördüğü koşullar çerçevesinde Cumhuriyet Mahallesi’nde bulunan 116 blokun riskli alan ilan edilmesi ile ilgili detaylı bir teknik rapor hazırlanmadığını belirterek Bakanlar Kurulu’nun aldığı riskli alan kararı hakkında yürütmeyi durdurma kararı verdi.
MAHKEME PLANLARI İPTAL ETTİ
Dava Danıştay’da görülürken, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Cunhuriyet Mahallesi’yle ilgili 1/5 bin ölçekli nazım imar planı ile 1/ bin ölçekli uygulama imar planı hazırladı. Hazırlanan planın 1/100 bin ölçekli üst plana aykırı olduğu ve planların bölge nüfus oranını iki katına çıkardığını savunan bölge halkı planların iptal edilmesi için İstanbul 8. İdare Mahkemesi’ne başvurdu. Başvuruyu değerlendiren mahkeme konuyla ilgili bilirkişi incelemesi istedi. Konuyla ilgili hazırlanan bilirkişi raporunda planlarla ilgili, ‘şehircilik ilke ve esaslarına ve kamu yararına uygun olmadığı’ ifadeleri kullanıldı. Bilirkişi raporunu dikkate alan mahkeme, 1/ bin ölçekli uygulama imar planı ile 1/ 5 bin ölçekli nazım imar planları hakkında iptal kararı verdi. Kararın sonuç bölümünde şu ifadelere yer verildi; ‘’dava konusu planların o bölgedeki nüfus yoğunluğunu iki katına çıkaracağı, bu bölgede fiziki durum ve trafik yoğunluğu dikkate alındığında yapılan planın kamu yararına ve bölgede yaşayan insanların menfaatine olmadığı, riskli alanlara ilişkin olarak yürürlüğe giren 6003 sayılı yasada sayılan amaçlar ile dava konusu planların amaçlarının ve sonucu itibariyle oluşturacağı durumun, birbiri ile bağdaşmadığı, dava konusu planlar ile bölgedeki yapı yoğunluğunun oldukça arttırıldığı, planların çevre ile ve İstanbul ilinin genel durumu ile uyumlu olmadığı, planların sadece belli ve kısıtlı bir alana mahsus olduğu, bu durumun da hem planların amacına ve mevzuata uygun olmadığı hem de bölgenin bütüncül yapısını bozacağı, belli ve küçük bir alanda özel bir durum yaratıp çevre için de uygun olmayan bir emsal yaratacağı ve kısaca dava konusu planların, şehircilik ilke ve esasları ile kamu yararına uygun olmadığı anlaşıldığından, dava konusu planların somut parsel yönünden hukuka uygun olmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.’’
Radikal/ İdris Emen
Haber Evrensel Gazetesi'nde şu şekilde yer aldı;
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Sultangazi Cumhuriyet Mahallesi’yle ilgili aldığı nazım imar planı ve uygulama imar planları yargıdan döndü. İstanbul 8. İdare Mahkemesi Bakanlığın 2014 mart ve nisan aylarında aldığı 1/5000 ölçekli nazım imar planını ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarını oy birliği ile iptal etti. Mahkemenin 13 Kasım 2015’te aldığı karara göre Cumhuriyet Mahallesi, Siteler mevkii için yapılan planlar iptal oldu.
Mahalleliler, nazım imar planlarının belli bir bölge için yapılamayacağı uygulama imar planlarının da belli bir alan için yapılamayacağı, plan değişikliğinin bölgedeki nüfus yoğunluğunu iki katına çıkaracağı gibi gerekçelerle bakanlığın kararını yargıya taşımışlardı. Dava dilekçesinde, planlı bir alanın riskli alan ilan edilmesiyle o alanda plan tadilatı yapılması arasında doğrudan bir bağ olmadığı, dava konusu plan değişikliğinin amacının planda açıklanmadığı, plan değişikliğinin bilimsel ve nesnel gerekçelere dayanmadığı ve kamu yararına uygun olmadığı belirtilmişti.
BİLİRKİŞİ 'MAHALLELİ HAKLI' DEMİŞTİ
İdare mahkemesi tarafından atanan bilirkişi de rapororunda şunlara dikkat çekmişti: “Cumhuriyet Mahallesi Siteler mevkiinin toplu konut alanı olduğu, 775 sayılı Yasa dahilinde yapılan arsa tahsisleri ve kurulan yapı kooperatifleri yoluyla inşa edildiği, iskan ruhsatlarının alındığı öte yandan teknik altyapı bağlamında fiziki olumsuzlukların yaşanmadığı, sağlıklı ve estetik bir kentleşmenin halihazırda sağlanmış olduğu, özelllikle açık vea yeşil alanların mekan kalitesini sağlayıcı nitelikte olduğu yerinde yapılan incelemede görülmüş, fotoğraflarla da tespit edilmiş olduğu anlaşılmıştır.”
'NÜFUS ARTAR DOKUYU BOZAR'
Bakanlığın hazırladığı planın uygulanması halinde bölgedeki nüfusun iki katına çıkacağı bunun da bölgedeki düzenli dokuyu bozacağına dikkat çekilen bilirkişi raporunda, ilgili mevzuata göre hazırlanmayan planın mahallelilerin değerlenmesine de olanak tanımadığına dikkat çekilmişti. Yine raporda, bakanlığın hazırladığı planın uygulanması halinde, bölgedeki yeşil alanların. spor alanlarının ve donatı alanlarının dengesinin bozulacağı vurgulandı.
Raporda planın İstanbul trafiğini de olumsuz yönde etkileyeceği bilirtilmişti.
Bakanlığın hazırladığı planların şehircilik ve planlama esaslarıyla mevzuata aykırı alduğunu söyleyen bilirkişi raporu mahkemenin iptal kararı vermesini istemişti. Bilirkişi raporunu dikkate alan İstanbul 8. İdare Mahkemesi 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının iptaline, yargılama giderlerinin ve vekalet ücretinin davalı idareden alınmasına karar verdi. Kararda, Danıştaya temyiz yolunun açık olduğu da belirtildi.
Evrensel/ Ezgi GÖRGÜ
