ALB Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Arda Coşar, TL’ nin değer kaybettiği ve faizlerin yükseldiği bir dönemde Ocak ayı sanayi üretimi endeksinin yükselmesini ‘çelişki’ olarak yorumladı.
Ekonomik büyümenin önemli göstergelerinden biri olan Sanayi Üretimi Endeksi, bu yılın ilk ayında, 1 ay öncesine göre yüzde 1,1, 1 yıl öncesine göre ise 7,3 oranında büyüdü. Peki, TL’nin değer kaybettiği, faizlerin ise yükseldiği bir dönemde sanayi üretimi nasıl artışa geçti? ALB Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Arda Coşar’a göre bu durum büyük bir çelişki yaratıyor.
Coşar’ın değerlendirmeleri şu şekilde;
“Son dönemde açıklanan ekonomik veriler ekonomide durgunluk sinyali verirken, Ocak ayı sanayi üretim verisi piyasalara umut oldu. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi 2014 Ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 1,1 büyürken, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,3 büyüdü. Diğer yandan 2013 yıl sonu ve 2014 başında TL değer kaybederken, piyasa faizleri yükseldi, merkez Bankası da TL’de görülen değer kaybını sınırlamak için politika faizini sert bir şekilde yükselterek yüzde 4,5 seviyesinden yüzde 10 seviyesine çekti. Faizlerin yükseldiği, aynı zamanda TL’nin değer kaybettiği, iç ve dış, ekonomik ve siyasi risklerin yükseldiği bu dönemde Ocak ayında sanayi üretimi nasıl yükseldi? Sanayi üretiminde görülen artışı değerlendirmek için diğer güncel veriler ile beraber ele almak gerekir.
Sanayi üretimi ile yakın ilişkisi olan kapasite kullanım oranı 2013 Aralıkta 76.00 iken, 2014 Ocak ayında 73,9’a geriledi. Sanayi üretimi ile diğer yakından alakalı bir göstergede sanayi güven endeksi. 2013 Aralık ayında 102,10 seviyesinden 2014 Ocak ayında 101,40 seviyesine geriledi ancak Şubat ayında sanayi güveninin tekrar yükseldiğini görüyoruz. Diğer bir açıdan Otomotiv Sanayicileri Derneği (OSD) verilerine göre, 2014 Ocak ayı ticari araç üretimi yüzde 45 gerilerken, otomotiv üretimi toplamda geçen yılın Ocak ayına göre yüzde 10 oranında azaldı. Göstergeler sanayi üretiminde azalmaya işaret ederken sanayi üretimi nasıl beklenti üzerinde yükseliyor?
Öncelikle ham veriye bakarsak 2013 Aralık ayından 2014 Ocak ayına sanayi üretiminin artmadığını aksine yüzde 1,5 azaldığını, takvim etkisinden arındırılmış veride ise sanayi üretiminin bir önceki aya göre yüzde 3,5 oranında azaldığını görüyoruz. Ama veri takvim ve mevsim etkilerinden arındırıldığı zaman Ocak ayı sanayi artışının yüzde 1,1 artmış görülüyor. Yıllık bazda ise sanayi üretimi yüzde 7,3 artmış görülüyor. Başta otomotiv olmak üzere dayanıklı tüketim mallarında görülen düşük performans söz konusu iken toplam sanayi üretimindeki artış dikkat çekici. 2013 yılı Ocak ayı düşük sanayi performansının getirdiği baz etki yanı sıra Sanayi üretimi alt bölümlerine bakarsak ara malı ve dayanıksız tüketim mallarında görülen artışın sanayi üretimini yıllık bazda artırdığını görüyoruz. Tüketici güveni Aralık 2013 tarihinde yüzde 75 iken, Ocak 2014 te 72.4,Şubat 2014’te ise Lehman krizinden bu yana en düşük seviye olan 69.2 seviyesine gerilerken, yani endeks tüketici talebinde sert gerilemeye işaret ederken, sektör endekslerinde güven gerilerken sanayi üretimi nasıl artıyor? İhracatta Ocak ayında görülen artışın bunu açıklaması yeterli görünmüyor, daha çok stok biriktirme olma ihtimali yüksek. Ancak Avrupa’da görülen toparlanmanın sanayi üretimine olumlu katkı yapması beklenmesine rağmen güven endekslerinde görülen gerileme sanayi üretiminde görülen artış ile çelişiyor. Son açıklanan sanayi üretim verisine temkinli yaklaşmak gerekiyor. Zira sanayi üretimi stok biriktirilmesi ile yükselse bile bu sonraki aylarda gerileme olacağı anlamına geliyor.”
