Beyanname verirken nelere dikkat edilir?

Geçen yıllarda sadece kira için başlatılan ‘hazır beyanname’ye artık ücret gelirleri ve menkul sermaye iradı yani kâr payı ve faiz geliri elde edenler de eklendi.

Mart ayı vergi ayı. Bundan iki hafta önceki yazımızda her yıl 1-25 Mart arasında beyanname verme zorunluluğu olan kira geliri ile ilgili önemli noktalara değinmiştik. Bir yandan kira vergisinin geniş bir muhatap kitlesinin olması diğer yandan bu yıl kira geliri elde edenlerin yanı sıra ücret ve faiz, kâr payı, hisse senedi gibi menkul sermaye iradı geliri elde edenler ‘hazır beyanname’ verme şansına kavuştuğu için konuyu etraflıca incelemek şart oldu. Ancak önce kira gelirlerini beyan edecekler ile ilgili püf noktalara değinelim. Önceki yazımızda da belirttiğimiz gibi 2015’te 3.600 liradan (aylık 300 lira) fazla kira geliri elde edenler kira beyannamesi vermek zorunda. Bunu Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde bulunan hazır beyanname ile kolayca verebilirsiniz. İlk nokta eğer 3.600 liralık geliriniz yoksa beyanname vermek zorunda değilsiniz. Bu sınır işyerleri için 29 bin lira. Kira gelirinizin tümünü beyan edip vergisini ödemiyorsunuz. Evlerde 3.600 lira düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden de ya yüzde 25 götürü gider indirimi yapıyor ya da eğer gerçek gideriniz fazla ise gerçek gider yöntemini seçip giderlerinizi düşüyorsunuz.

Şunu da söyleyelim, kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda olanlar, istisna uygulamasından yararlanamıyor. Ayrıca, istisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayri safi tutarları toplamı 106 bini aşıyorsa bu istisnadan yararlanamazsınız. Yani gelirden 3 bin 600 lirayı baştan düşemezsiniz.

KREDİYLE EV ALAN VERGİ ÖDEMESİN

Eğer gerçek gider yöntemini seçerseniz yaklaşık 11 maddelik bir gider indirimine gidebilir ve belki de hiç vergi ödemeyebilirsiniz. Öncelikle eğer evi yeni hele de kredi ile aldıysanız kesinlikle gerçek yöntemi seçin. Çünkü kiraya verdiğiniz ev için harcadığınız borçların faiz giderlerini ve her şeyden önemlisi konutun satın alındığı yıldan itibaren 5 yıl süre ile satın alma bedelinin % 5’ini gider olarak yazabiliyorsunuz. Örneğin 300 bin liraya aldığınız evi aylık bin 500 liraya kiraya vermişseniz buradan elde ettiğiniz 18 bin liralık kira gelirinin (İstisna düşünce 14 bin 400 TL) tamamını satın alma bedelini yüzde 5’i siler. Hiç vergi ödemezsiniz. Bir not düşelim satın alma bedelinin % 5’i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili eve, işyerine ait hasılata uygulanacak.

Diğer yandan özellikle 2014’te kimi yerlerde yüzde 300-400’leri bulan emlak vergisine esas alınan arsa metrekare birim değerleri nedeniyle birçok kişinin ödediği emlak vergisi 2-3 kat arttı. İşte şimdi artan bu vergiyi kira vergisinden düşerek çifte vergi ödemekten kurtulabilirsiniz. Sadece emlak vergisi de değil, vergi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya verenler tarafından ödenmiş olmak şartıyla belediyelere ödenen harcamalara iştirak paylarını da gelirden indirebilirsiniz.

SPONSORLUĞU DA İNDİR

Üçüncü adım olarak ise şahıs sigorta şirketlerine ödenen primleri, eğitim ve sağlık harcamaları, bağış ve yardımlar ve en önemlisi sponsorluk harcamalarının da gelirden indirilebilmesi. Üstelik eğer amatör spor dallarına sponsor olmuşsanız sponsorluk bedelinin tamamını vergiden düşebiliyorsunuz. Profesyonel spor dallarına sponsor olmuşsanız bedelin yüzde 50’sini gelirinizden düşüyorsunuz.

Ayrıca Başbakanlık’ça veya Bakanlar Kurulunca başlatılan yardım kampanyalarına yapılan bağışlar, Kızılay ve Yeşilay’a yapılan bağışlar, EXPO 2016 Antalya Ajansı’na yapılan yardımlar da gelirden indirilebiliyor.

Önemli bir ayrıntı da sizin, eşininizin ve çocuklarınızın hayat sigortalarına ödenen primlerin % 50’si de indirim konusu oluyor. Ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerinin ise tamamı indirilebiliyor. Eğitim ve sağlık harcamaları ise beyan edilen gelirin % 10’unu aşmaması şartıyla yıllık gelirden indiriliyor.

ÇOCUĞA İKİNCİ EVE BEYAN ŞART

Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, benzer konutların kirasına bakılıyor ve “emsal kira bedeli” esas alınıyor. Eğer konutu karşılıksız birisine kiraya vermişseniz, kiranın emsal kira bedelinden düşük olması hallerinde emsal kira bedeli esası uygulanıyor. Ancak boş kalan evin korunması amacıyla bedelsiz olarak başkalarına verilmesi, çocukların, anne ve babalarının veya kardeşlerin kullanması, akrabaların kişinin yanında kalması durumunda emsal kira bedeli uygulanmıyor. Ancak, yakınların her biri birden fazla evinizde oturuyorsa yalnız birisi için emsal kira bedeli hesaplanmaz. Örnek olarak, mal sahibi baba, çocuğunun ikametine iki adet ev tahsis etmişse sadece biri için emsal kira bedeli hesaplanmayıp diğeri için beyanname verip vergi ödenmesi zorunlu.

Habertürk / Rahim Ak

Haber Sözcü Gazetesi'nde şu şekilde yer aldı;

Ülkemizde “kira” kavramı ile tanışmayan insan yoktur. Ya kiracı ya da mülk sahibiyiz. Türkiye’de yaklaşık 22 milyon konut olduğu dikkate alındığında; tespitimizin doğruluğu ortaya çıkacaktır.

Ülkemizde “kira” kavramı ile tanışmayan insan yoktur. Ya kiracı ya da mülk sahibiyiz.

Türkiye’de 2014 yılında elde ettikleri kira geliri nedeni ile beyanname veren mükellef sayısı 1.383.925, ilk defa Gayrimenkul Sermaye İradı Beyannamesi veren mükellef sayısı 144.425’tir. Bu kişilerin beyan ettiği kira geliri 27.229.449.349,21 TL, hesaplanan vergi ise 3.943.222.431,62 TL’dir.

Kira geliri olan vatandaşlar; Maliye bizi nereden yakalayacak diye düşünürlerse; büyük hata yaparlar. Bu hata onlara Vergi +Vergi Ziyaı Cezası+ Gecikme Faizi olarak geri dönecektir.

Şöyle ki; Maliye Bakanlığı 2014 yılı içerisinde elde edilen Gayrimenkul Sermaye İradı Beyan Dönemi’nin ardından;

Banka, PTT, Mernis, tapu, sigorta şirketleri, elektrik ve doğalgaz dağıtım şirketleri ve kurum içi diğer bilgiler kullanılarak; yapılan analiz ve çapraz kontrol yöntemleri ile veri eşleştirmeleri yapmıştır.

İNCELEMEYE ALINAN MÜKELLEFLER

Bu çalışmalar sonucunda; toplam 164.306 mükellef hakkında Vergi Dairelerince inceleme başlatılmıştır. Görüldüğü üzere; bir yılda toplam 164.306 kira geliri beyannamesi vermek zorunda olan mükellefi tespit eden Maliye Bakanlığı, bu yıl sizleri de yakalayabilir. Aman dikkat!

Maliye Bakanlığı teknolojiye yaptığı yatırımın meyvelerini toplamaktadır. Bilgisayar çıkmış, mertlik bozulmuştur.

Artık sadece kira geliri için önceden hazırlanmış kira beyannamelerinin yerine; Ücret, Menkul Sermaye İradı ve Diğer Kazanç ve İratları da içerecek şekilde “Hazır Beyan Sistemi” getirilmiştir.

Maliye Bakanlığı yaklaşık 1.5 milyon mükellefe mart ayı içinde geçen yıl elde ettiğin gelir şu kadardır, diyerek GİB sisteminde hazır beyannamenizi sunmaktadır.

Sadece mesken kira geliri olanlar

- 2015 yılı içerisinde tahsil etmiş olduğu toplam mesken kira geliri 3.600 TL üzeri olanlar beyanname vermek zorundadırlar.

- 2015 yılı için 3.600 TL istisna uygulanacaktır. Bu istisnadan sadece mesken kira geliri elde edenler faydalanabilecektir.

- Bu istisna sadece tek mesken için uygulanacak olup birden fazla mesken kirası elde edenler için istisna kira gelirleri toplamına bir defa uygulanacaktır.

- Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde ise bu konuttan elde edilen kira geliri için her bir ortak, söz konusu istisnadan ayrı ayrı yararlanabilir.

GERÇEK VEYA GÖTÜRÜ YÖNTEM

- Sadece mesken kira geliri elde etse bile ticari, zirai veya mesleki kazancından dolayı mükellefiyeti bulunanlar istisnadan faydalanamayacakları gibi bu sistemden de faydalanamazlar.

- Mesken kirası elde edenler götürü veya gerçek gider yöntemini seçebilirler. Fakat götürü gider yöntemini seçen mükellefler 2 yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine geçemezler.

- Götürü gider yöntemini seçenlerin mesken kira gelirinden 3.600 TL istisna düşüldükten sonra %25 oranında indirim uygulanır.

- Gerçek gider yöntemini seçenler sahibi bulunduğu konutu kiraya verip, kendisi de kirada oturuyorsa 2015 yılı içinde ödediği kira tutarını gider olarak yazabilecekler.

- Gerçek gider yöntemini seçenler kiraya verdikleri mesken için yapılan borç ödemelerinin sadece faiz kısmını gider olarak yazabilirler.

BELGELER 5 YIL BOYUNCA SAKLANACAK

- Gerçek gider yöntemini seçenler sadece mesken olarak kiraya verilen gayrimenkulleri için elde ediliş tarihinden itibaren 5 yıl boyunca iktisap bedelinin % 5’i tutarını gider olarak gösterebilirler.

- Gerçek gider yöntemini seçen mükellefler yaptıkları gider belgelerini 5 yıl boyunca saklamak ve istendiğinde ibraz etmek zorundalar.

- Mükellefler 01/01/2015-31/12/2015 dönemine ait beyana tabi kira gelirini 25 Mart 2016 akşamına kadar beyan etmek zorundalar. Mesken kirası elde edip beyan vermeyen veya eksik beyan edenler 3.600 TL’lik istisnadan yararlanamazlar.

- 2015 yılı içerisinde 3.600 TL üzeri mesken kira gelirinizin yanında, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiğiniz ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarınızın gayri safi tutarları toplamının 106.000 TL’yi geçmesi halinde 3.600 TL’lik mesken istisnasından yararlanamazsınız.

Sadece işyeri kira geliri varsa

- 2015 yılı içerisinde tahsil etmiş olduğu toplam işyeri kira geliri 29.000 TL üzeri olanlar beyanname vermek zorundadırlar.

- 2015 yılı Gelir Vergisi tarifesine göre 126.560 TL yıllık işyeri kira geliri için ödenecek vergi çıkmamaktadır.

- Sadece işyeri kirası elde etse bile ticari, zirai veya mesleki kazancından dolayı mükellefiyeti bulunanlar bu sistemden yararlanamazlar.

ORTAK HİSSE PAYLARI

- Bir işyerine birden fazla kişinin ortak olması halinde ise bu işyerinden elde edilen kira gelirden her bir ortak hissesine düşen kira gelirinin 29.000 TL tutarı aşması halinde ayrı ayrı beyanname vermek zorundadırlar.

- İşyeri kirası elde edenler götürü veya gerçek gider yöntemini seçebilirler fakat götürü gider yöntemini seçen mükellefler 2 yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine geçemezler.

- Götürü gider yöntemini seçenlerin işyeri kira gelirinden %25 oranında indirim uygulanır.

- Kiraya verilen gayrimenkul elde ediliş tarihinden itibaren 5 yıl boyunca iktisap bedelinin %5’i tutarında indirim sadece mesken olarak kiraya verilen gayrimenkul için geçerli olup işyeri olarak kiraya verilen gayrimenkuller bu indirimden yararlanamayacaktır.

İBRAZ ETMEK ZORUNDALAR

- Gerçek gider yöntemini seçen mükellefler yaptıkları giderlerle ilgili belgeleri 5 yıl boyunca saklamak ve istendiğinde ibraz etmek zorundadırlar.

- Mükellefler 01/01/ 2015-31/12/2015 dönemine ait beyana tabi kira gelirini 25 Mart 2016 akşamına kadar beyan etmek zorundadırlar.

- İşyerlerini Basit Usul’e tabi mükelleflere kiraya verenlerin 01/01/2015-31/12/2015 tarihleri arasında elde ettikleri kira gelirleri 1.500 TL’yi geçiyorsa GMSİ-Kira Beyannamesi vermeleri gerekmektedir.

Sözcü