Zilyetlik hakkı nasıl kaybedilir?

Zilyetlik hakkı nasıl kaybedilir?

Zilyetlik, taşınmaz mallardan bir yarar sağlamak üzere olanları fiilen hakimiyet altında bulundurma olarak karşımıza çıkıyor. Zilyet, taşınmaz maldan bir yarar sağlamak üzere o taşınmaz malı fiilen hakimiyeti altında bulunduran gerçek ve tüzel kişiler oluyor.

Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanunun Uygulama Şekli Ve Esaslarına Dair Yönetmelik”te “Zilyetlik ve zilyet” 10. Madde’de şöyle tanımlanıyor;

"Zilyetlik, taşınmaz mallardan bir yarar sağlamak üzere olanları fiilen hakimiyet altında bulundurmadır. Zilyet, taşınmaz maldan bir yarar sağlamak üzere o taşınmaz malı fiilen hakimiyeti altında bulunduran gerçek ve tüzel kişilerdir.”Peki zilyetlik hakkı nasıl kaybedilir?

Medeni Kanun'da zilyetliğin kaybedilmesiyle alakalı kesin bir düzenleme yapılmamakla birlikte Kanun'da sadece zilyetliğin geçici olarak kesilmesinden söz etmiş ve bu durumun zilyetliğin sona ermesine yol açacağını hükme bağlamıştır.

Zilyetliğin kaybedilmesinde ise iki yol benimsenmiştir: Zilyedin iradesiyle sona ermesi ve zilyetliğin fiili hâkimiyetin kaybı ile sona ermesi.

Zilyetliğin Zilyedin İradesiyle Sona Ermesi

Zilyetliğini kaybedecek şekilde eşya üzerindeki fiili hâkimiyetine sürekli olarak son vermek suretiyle terk etmek. Örneğin bir daha kullanmamak üzere atmak.

Zilyet zilyetliğini olduğu gibi bir başkasına devrettiği veya zilyetliğini devretmeksizin zilyetliğine son vermek amacıyla malı terk ettiği ya da malın zilyet tarafından tahrip edildiği hallerde, zilyet mal üzerindeki fiili hâkimiyetine kendi iradesiyle son vermiş olur. Fer’i zilyet malı asli zilyede verince, zilyetliği bu suretle sona erer.

Zilyetliğin Fiili Hâkimiyetin Kaybı ile Sona Ermesi

Eğer zilyet ne kendisi nede fer’i zilyet vasıtasıyla fiili hâkimiyetini sürdüremeyecek duruma geldiyse zilyetlik sona ermiştir. Gasp ve hırsızlık hallerinde, emin sıfatıyla zilyedin malı iyi niyetli üçüncü kişiye satıp teslim etmesinde durum budur. Taşınmazın sürekli olarak su altında kalması sonucu kamu malı haline dönüşmesi de zilyetliği sona erdirir. Örneğin, eşyanın çalınması veya kaybedilmesi halinde zilyetliğin irade dışında kaybı söz konusu olur. 

Medeni Kanun m.976’ya göre, fiili hâkimiyetin geçici nitelikteki sebeplerle kullanılmaması veya kullanma olanağının kalkması zilyetliği sona erdirmez. Böyle durumlarda zilyetliğin geçici olarak kesilmesi söz konusudur.

Zilyetliğin kullanılmasını engelleyen veya kullanma olanağını ortadan kaldıran sebeplerin niteliği itibariyle geçici olup olmadığı olayın şartlarına göre belirleniyor. Örneğin zilyedin, kitabını dershanede unutmuş olması veya otomobilini sokakta park etmiş olması halinde zilyetlik devam ediyor.

Zilyetlik nasıl devredilir?

Özge ÖZDEMİR/Konuttimes.com