Vekalet söz konusu olmadan, bir kimsenin başka bir kimsenin hukuk alanına müdahale etmesi olarak ifade edilen vekaletsiz iş görme nedir? Vekaletsiz iş nasıl görülür? İşte yanıtı...
Vekaletsiz iş görme nedir?
Vekaletsiz iş görme; vekalet söz konusu olmadan, bir kimsenin başka bir kimsenin hukuk alanına müdahale etmesi olarak ifade ediliyor. Vekaletsiz iş görmenin hukuki boyutu Borçlar Kanunu kapsamında yer alıyor.
Vekâletsiz İş görme
A. İş görenin hak ve borçları
I. İşin görülmesi
MADDE 526- Vekâleti olmaksızın başkasının hesabına işgören, o işi sahibinin menfaatine ve varsayılan iradesine uygun olarak görmekle yükümlüdür.
II. Sorumluluk
MADDE 527- Vekâletsiz iş gören, her türlü ihmalinden sorumludur. Ancak, iş gören bu işi, işsahibinin karşılaştığı zararı veya zarar tehlikesini gidermek üzere yapmışsa, sorumluluğu daha hafif olarak değerlendirilir.
İş gören, iş sahibinin açıkça veya örtülü olarak yasaklamış olmasına karşın bu işi yapmışsa ve iş sahibinin yasaklaması da hukuka veya ahlaka aykırı değilse, beklenmedik hâlden de sorumlu olur. Ancak, iş gören o işi yapmamış olsaydı bile, bu zararın beklenmedik hâl sonucunda gerçekleşeceğini ispat ederse sorumluluktan kurtulur.
III. İş görenin ehliyetsizliği
MADDE 528- İş gören, sözleşme ehliyetinden yoksunsa, yaptığı işlemden ancak zenginleştiği ölçüde veya iyiniyetli olmaksızın elinden çıkardığı zenginleşme miktarıyla sorumlu olur.
Haksız fiillerden doğan daha kapsamlı sorumluluk saklıdır.
B. İş sahibinin hak ve borçları
I. İşin iş sahibinin menfaatine yapılması hâlinde
MADDE 529- İş sahibi, işin kendi menfaatine yapılması hâlinde, iş görenin, durumun gereğine göre zorunlu ve yararlı bulunan bütün masrafları faiziyle ödemek ve gördüğü iş dolayısıyla üstlendiği edimleri ifa etmek ve hâkimin takdir edeceği zararı gidermekle yükümlüdür. Bu hüküm, umulan sonuç gerçekleşmemiş olsa bile, işi yaparken gereken özeni göstermiş olan iş gören hakkında da uygulanır.
İş gören, yapmış olduğu giderleri alamadığı takdirde, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre ayırıp alma hakkına sahiptir.
II. İşin iş görenin menfaatine yapılması hâlinde
MADDE 530- İş sahibi, kendi menfaatine yapılmamış olsa bile, iş görmeden doğan faydaları edinme hakkına sahiptir; ancak zenginleştiği ölçüde, iş görenin masraflarını ödemek ve giriştiği borçlardan onu kurtarmakla yükümlüdür.
III. İşin iş sahibi tarafından uygun bulunması hâlinde
MADDE 531- İş sahibi yapılan işi uygun bulmuşsa, vekâlet hükümleri uygulanır.