Ekonomide düşük profilli büyüme sürecinin yaşandığı 2013 yılında bankacılık sektörünün kredi hacmi önceki yıla göre çok hızlı bir artış gösterdi. 2013 yılında yüzde 15’i aşmaması öngörülen kredi genişlemesi yüzde 34.1’e ulaştı.
Dünya’nın Merkez Bankası verilerinden yaptığı belirlemeye göre mevduat, katılım ve kalkınma yatırım bankalarının kullandırdığı kredilerin toplam hacmi 2013’ün son haftasında ilk kez 1 trilyon lirayı aştı. Kredi hacmi 2013 yılının tümünde nominal bazda yüzde 34.1 artışla 1 trilyon 18.7 milyar liraya ulaştı. Kredi hacmi, 2012 sonunda 743.8 milyar lira düzeyinde bulunuyordu. Geçen yıl TÜFE bazında yüzde 7.4 olan enflasyonla indirgendiğinde kredi hacmindeki reel büyüme yüzde 24.8 olarak bulundu. Geçen yıl TL cinsi krediler yüzde 28.4 artışla 755.1 milyar liraya, yabancı para cinsi kredilerin TL karşılığı ise yüzde 53.7 artışla 263.6 milyar liraya ulaştı. Ancak döviz kredilerindeki artışın yüzde 17.5’i kur artışından kaynaklandı. Kurdan arındırıldığında toplam kredi hacmindeki yıllık artışın yüzde 28.9 olduğu bulundu.
Bu arada toplum kredi hacminin 341 milyar liralık bölümünü tüketici kredileri ve kredi kartları oluşturdu. Tüketicilerin kredi ve kart borçları geçen yılın tümünde nominal bazda yüzde 26.2, reel olarak yüzde 17.5 artış gösterdi.
Büyük bölümünü mevduat bankaları açtı
Toplam kredi hacminin en büyük bölümünü oluşturan mevduat bankaları kredileri geçen yıl nominal yüzde 33.9 artışla 890.4 milyar liraya ulaştı. Banka grupları bazında en hızlı artış ise toplamda küçük paya sahip olan kalkınma ve yatırım bankaları kredilerinde yaşandı. Bu bankaların kredi hacmi geçen yıl yüzde 48.8 artışla 44.5 milyar liraya ulaştı. Faiz yerine kar payı esasıyla çalışan katılım bankalarının kredi hacmi de yüzde 27.8 ile mevduat bankalarına göre çok daha hızlı bir büyüme ile 62.2 milyar liraya yükseldi.
Mevduattaki artış çok daha yavaş
Bankacılık sektöründeki toplam mevduat ve fonlar ise geçen yılın tümünde yüzde 23.3’lük bir artışla 926.4 milyar liraya ulaştı. Yıllık enflasyondan indirgendiğinde mevduat hacmindeki reel artış yüzde 14.8’e geliyor. Bankaların içeriden topladıkları mevduat ve fonların yanı sıra yurt dışından temin ettikleri kaynakları da kredi olarak plase etmesiyle geçen yıl toplam krediler mevduat hacmini yüzde 10 aştı. Başka deyişle bankalar, topladığı her 100 TL’lik mevduata karşılık 110 TL’lik kredi açtılar. 2011 sonunda yüzde 94.8’i düzeyinde bulunan, 2012 sonu itibariyle yüzde 100’ü aşan kredilerin mevduata oran 2013 sonunda yüzde 110’a kadar yükseldi.
2013 sonu itibariyle toplam mevduat hacminin 608.3 milyar lirasını TL, 318.1 milyarını da yabancı para cinsi mevduatlar oluşturdu. Yıllık bazda TL mevduatlar nominal olarak yüzde 17.5, reel bazda yüzde 9.4; döviz mevduatının TL cinsi karşılığı da nominal bazda yüzde 36, reel olarak yüzde 26.6 arttı. Kur artışından arındırıldığında ise yabancı para mevduatın yüzde 15.7 arttığı belirlendi. Geçen yıl TL mevduat hacmi yüzde 14.8’lik nominal artışla 926.4 milyar liraya ulaştı. Bu kapsamda 853 milyar lira ile en büyük bölümü oluşturan yurt içi yerleşiklere ait mevduatın nominal bazda yüzde 24.8, reel bazda yüzde 13.4 arttığı dikkati çekti. Yurtiçinde yerleşik bankaların mevduat hacmi yüzde 65.4 artışla 21.9 milyar, yurt dışında yerleşiklerin mevduatı yüzde 41 artışla 32 milyar, yurt dışında yerleşik bankaların mevduatı da yüzde 28.1 artışla 23.9 milyar lira oldu.
Bankaların menkul değerler cüzdanı ise geçen yıl nominal bazda sadece yüzde 4’lük bir artışla 243.6 milyar lira olurken, reel bazda ise yüzde 3.4 küçüldü. Menkul kıymetler cüzdanının toplam mevduat hacmine oranı 2012 sonu itibariyle yüzde 31.2 olan düzeyinden geçen yılın sonunda yüzde 26.3’e geriledi.
Global Menkul Değerler Banka Analisti Sevgi Onur:
Bireyselde kârlılık azalacak, kredi portföylerinde yapı değişebilir
2014’te mevduat büyümelerinin yavaşlayacağını belirten Global Menkul Değerler Banka Analisti Sevgi Onur, bankacılığı zor bir yılın beklediğini söyledi. Bankaların toplam mevduatında yüzde 10 büyüme öngördüklerini kaydeden Onur, “Bankaların kredi kalemlerinde büyüme beklentimiz yüzde 15-20 düzeyinde. Kredilerde büyüme hız keseceği için bankalar mevduat toplamakta istekli olmayacak çünkü mevduat kârlı olmayacak. Bu durum bankaların kredi portföylerinde yapı değişikliğine gitmelerine neden olabilir. Yeni yılda bireysel kredilerin maliyetleri artacağı için bankalar şirketlere yönelerek KOBİ ve ihracat kredilerine ağırlık verebilir” dedi. Son dönemde yaşanan siyasi gelişmelerin de bankacılık sektörü üzerinde etkili olacağını kaydeden Onur, “Aralık ortasında başlayan siyasi gelişmeler nedeniyle risk primleri yükseliyor. Ayrıca volaliteli ortam banka bilançolarını olumsuz etkiliyor. Bütün bunları göz önüne aldığımızda bankaların 2014’de karlılıklarında daralma bekliyoruz” diyerek sözlerini noktaladı.
İntegral Menkul Değerler Analisti Batuhan Başavcı:
Bankalar bir iki yumruk yiyebilir ama sağlam duruşlarını koruyacaklar
Bankacılıkta yeni yılın ilk altı ayında sıkıntılar görüleceğini söyleyen İntegral Menkul Değerler Analisti Batuhan Başavcı, sektörün ikinci 6 ayda toparlanacağını bildirdi. BDDK’nin kredi kartı ve taksiti düzenlemelerinin kar marjlarını aşağı çekeceğini kaydeden Başavcı, “Bankaların mevduat oranları 2014’te fazla etkilenmez ancak kredi satışında zorlanacaklardır. Dolayısıyla kar marjı azalacak ve maliyetler yükselecek. Ancak bu durum bankaları fazla etkilemez. Stres testleri ve sermaye yeterlilik oranlarına bakıldığında bankalar bu ilk altı ayı sineye çekecek güce sahip. Sektörde panik olursa birbirlerini sıkıntıya sokacakları için, ilk aylarda kârdan fedakarlık edeceklerdir. Sektör daha önce yüzde 30-40 primlenmişti.
Böyle rakamlardan sonra
bir miktar daralma gayet normal. Çok sert olmadıkça kavgada bir iki yumruk yemek çok sarsıcı olmaz. Bankalar sağlam duruşunu koruyacaktır. Türkiye’nin hala büyüme hikayesi olduğundan dolayı, birkaç ay diş sıkmak bankalar için çok zor olmayacaktır” diye konuştu.
Dünya
