Menkul Sermaye İradı nedir?

Menkul Sermaye İradı nedir?

Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde edilen kar payı, faiz ve benzeri iratlardır. Hisse senedi kar payları ve iştirak hisselerinden doğan kazançlar olarak biliniyor...

Menkul Sermaye İradı GVK'daki yeri;

Menkul sermaye iratlarının vergilendirilmesi!

A- TANIMI

Menkul sermaye kazancı; sadece sermaye birikiminin getirisidir. Sermaye birikiminin
getirisi üç şekilde ortaya çıkmaktadır.

1- İRADLAR              2- DEĞER ARTIŞ KAZANCI            3- TİCARİ KAZANÇ
   (GVK 75)                                  (GVK 80)                           (G.V ve K.V mükellefi)
 

(Menkul kıymetlerin kuponlu  (G.V 75. son paragraf)    Kuponsuz satışı, irat sayılmaz)
(GVK 76)

1. Satın alınan menkul kıymetlerin, faiz, kar payı, vb. getirisi GVK 75. maddede yer alan
menkul sermaye iradıdır.
2. Satın alınan menkul kıymetlerin, kendisinin satışından elde edilen gelir GVK 80. maddede
yer alan Değer Artış Kazancıdır.
3. Satın alınan menkul kıymetler, ticari faaliyetin bir parçası ise bu gelir ticari kazanç sayılır.

B- VERGİLENDİRİLMESİ

Yukarıda saydıklarımız, menkul kıymetlerin kazançlarının neler olduğudur. Menkul kıymet
kazançlarının vergilendirilmesi ise genel olarak GVK 94 ve GVK Geçici 67. madde
kapsamında tevkifat suretiyle vergilendirilir. Aşağıda bunları bölümlendirdik.

1) Vergilendirilmeyecek olanlar; Bunlar hiçbir şekilde beyan edilmez, beyanname verilse
dahi eklenmez.

2) 1.070,00 TL’lik had uygulanacak olanlar; Bunlar tevkifata tutulmasa dahi bu tutara kadar
olanlar beyan edilmez

3) 22.000,00 TL’lik had uygulanacaklar; Tevkifata tabi tutulmuş gelirlerden, 22.000,00 TL’yi
geçmeyenler beyan edilmeyecek, beyanname verilse dahi eklenmeyecek.

1) Vergilendirilmeyecek menkul sermaye iradı

a. Geçici 67 madde kapsamında stopaja tutulmuş ;
i) Mevduat faizleri
ii) Özel finans kurumlarınca ödenen kar payları
iii) Repo kazançları
b. Emekli Sandıkları ve sigorta şirketlerince yapılan ödemeler
c. Kurumların 01.12.2008 ve öncesi karların dağıtımı
d. Sermayeye ilave edilmek suretiyle dağıtılan kar payı

2) 1070 TL’lik sınırı aşması halinde beyan edilecek menkul
sermaye iradı

a. Off-shore faiz geliri
b. Vadesi gelmemiş kuponların kar paylarının devri
c. İştirak hisselerinin vadesi gelmemiş kar paylarının devri
d. Senetlerin i_skonto bedellerinin karşılığı
e. Yurtdışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları
f. Alacak faizleri

3) 22.000 TL’lik tutarı aşması halinde beyan edilecek menkul
sermaye iradı

a. 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilen tahvil ve hazine bonosu faizleri
b. Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar payı
c. İndirim oranı uygulandıktan sonra kalan tutarın 22.000 TL’yi aşması
durumunda beyan edilecek gelirler
d. Hisse senedi kar payı
e. İştirak hissesi kazancı
f. İdare meclisi başkanı ve üyelerine verilen kar payı

C- AÇIKLAMALAR

1- Menkul Sermaye İradı ; (GVK Md. 75)

…….. sermaye dolayısıyla elde ettiği, kar payı, faiz, kira, ve benzeri iratlar
menkul sermaye iradıdır.
22.000 94/6 1- Hisse senedi kar payı -1998 öncesi ve b.d sermaye ilave-
22.000 94/6 2- İştirak hisselerinden doğan kazanç
22.000 94/6 3- Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları
4- Dar mükellef kurumların, kurumlar vergisi düşüldükten sonraki kısmı
g. 67/2 5- Her nevi tahvil, hazine bonosu faizleri, toplu konut id… çıkarılan menkul
kıymetlerden sağlanan gelirler -İndirimli orana tabi-
1070 6- Alacak faizleri
g. 67/4 7- Mevduat faizleri –b.d.-
1070 8- Hisse senedi ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde
edilen gelirler
1070 9- İştirak hisselerinin henüz tahakkuk etmemiş kaypaylarının devri karşılığında
elde edilen para ve ayınlar
1070 10- Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedeli
11-.
g. 67/4 12- Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kar payları –b.d.-
13- .
g. 67/4 14- Repo gelirleri –b.d15-
Emekli sandıkları, yardım sandıkları, emeklilik ve sigorta şirketleri
tarafından –b.da-
On yıl süreyle ödemeden ayrılanlara yapılan ödemeler
b- On yıl süreyle prim ödemekle birlikte, emeklilik hakkı kazanmadan
ayrılan
c- Emeklilik hakkı kazananlar ile vefat, maluliliyet gibi zorunlu
nedenlerle ayrılanlara ödenenler
b.d = beyan dışı
1070 = (1070) TL yi aşması halinde beyan edilecek.
22.000 = (22.000) TL yi aşması halinde beyan edilecek.

2- Değer Artış Kazançları ; (GVK Md. 80)

Aşağıda yazılı mal ve hakların “elden çıkarılmasından” doğan kazançlar değer
artış kazancıdır.
İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan
fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç,
Menkul kıymetlerin ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden
çıkarılmasından sağlanan kazançlar
Bu maddede ‘’elden çıkarma’’ deyimi, yukarıda yazılı mal ve hakların satılması,
bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması
devletleştirilmesi, ticaret şirketlerine sermaye olarak konulmasını ifade eder.

3- Ticari Kazanç ; (GVK Md. 75 son paragraf)

Yukarıda yazılı iratlar, bunları sağlayan sermaye sahibinin ticari faaliyetine
bağlı bulunduğu takdirde, ticari kazancın tespitinde nazara alınır.

Mehmet TAŞ/Konuttimes.com